dostoyevski yaşasaydı radiohead dinlerdi

Biri edebiyatı diğeri müziği alt üst etmiş bu iki efsanenin ortak noktaları, iki sanat dalında da resmedilen insan imgesinin tamamlanışını sağlamaları, bizi insanın eksik kalan parçasıyla yüzleştirmeleriydi.

Orhan pamuk, yer altından notların önsözünde “o’ndan önce hiç kimse aşağılanmanın zevklerinden bahsetmemişti” diye yazmış.

Radiohead’e gelince; stüdyoda ısınmak için çaldıkları, grup olarak pek de sevmedikleri bir şarkıylacrep dünyanın altını üstüne getireceklerini herhalde tahmin etmemişlerdi.

“i’m a creep, i’m a weirdo…”

buraya dikkat: “what the hell am i doing here, i don’t belong here”. bu sözlerdeki rahatsız, isyankar ve çaresiz adam pekala suç ve ceza’nın raskolnikov’u olabilirdi.

Karma polis’te ise thom yorke şöyle der:

“her hitler hairdo, is making me feel ill…”

Rahatsız bir zihnin küçük bir ayrıntıyla nasıl da alt üst olabileceğine vurgu yapan bu sözler bana, yer altından notlardaki adamın yakasını bırakmayan takıntılarını, bilinçli olarak saçmalayışını ve bu davranışını pek insanca buluşunu anımsatır.

İki kitapta da sıkça işlenen uykuyla uyanıklık arası, hastalıklı ruh hali; thom yorke’un bir astral seyahat sonrası yazdığı rivayet edilen pyramid song’ında adeta müziğin üzerinde yüzer ve sayıklarken varlığın doğasına ilişkin böylesine derin sözleri ancak bir Dostoyevski karakteri sarfedebilir.


Bu nedenle farklı çağların bu iki ayrı dehası arasında kökleri insanın yaratılışına kadar uzanan bir ilişki olduğuna inanıyorum. Kim bilir, bu ilişki belki de insanlığın ortak belleğinden ileri gelmekte. Bu koca hafızanın aynı parçasına tutunan iki efsanenin arasında bir asırdan fazla zaman olmasını manidar buluyorum.

Bu zamansız çakışmadan dolayı da dostoyevski’nin radiohead’a kayıtsız kalamayacağını düşünüyorum ve zamansız seslerin toprağın altına sızabileceğine hala inanıyorum.

not: itusozluk.com'da da yayınlanmaktadır.